Bangladeş’te hükümet düştü, başbakan kaçtı
Bangladeş’te 2023 sonundan itibaren devam eden eylem dalgası, Temmuz ayında kamuda işe alımlar için getirilen siyasi bir kota nedeniyle toplumsal bir patlamaya dönüşmüştü. Kadın Başbakan Şeyh Hasina isyanı bastırmak için çok çeşitli yöntemler denedi, elindeki baskı araçlarının hepsini harekete geçirdi. İsyancıları, bağımsızlık savaşı sırasında düşman Pakistan saflarında savaşan vatan hainlerine benzeten Şeyh Hasina, olayları kontrol altına alamayınca yumuşama belirtileri göstermişti. Sokağa çıkma yasağı yumuşatılmış ve uzun süre kesilen internet yeniden erişime açılmıştı. Ancak Ağustos ayı başında eylemler yeniden alevlendi ve devlet bunu kanlı bir biçimde bastırmaya çalıştı, 100’den fazla eylemci öldürüldü. Bu durum, isyanı bastırmak bir yana daha da güçlendirdi. Halk, çeşitli hükümet ve devlet görevlilerinin ofislerini ve evlerini abluka altına aldı. Batılı kaynakların aktardığına göre bu sırada devlet içinde Hasina hükümeti düşmeden eylemlerin bastırılamayacağına dair fikir oluştu ve Hasina’ya istifa etmesi için baskı yapıldı. Böylece Hasina’nın 15 senelik iktidarı, “Demir Leydi” olarak bilinen liderin eşyalarını dahi toplayamadan alelacele askeri bir helikopterle Hindistan’a kaçması ile sonlandı.
Muhammed Yunus başkanlığında kurulan geçici hükümet, işe siyasi yasakları kaldırarak ve siyasi tutukluları serbest bırakarak başladı. Geçici hükümet isyan sırasında yaşanan ölümlerle ilgili araştırma başlatacaklarını da açıkladı. Hasina ile bağlantılı olduğu bilinen 6 yüksek mahkeme hâkimi istifa etti. Geçici hükümetin siyasetine destek vermek üzere oluşturulan danışma komitesine Hasina’nın partisi Bangladeş Halk Birliği’nden tek bir isim alınmadı. Ne zaman yapılacağı açıklanmayan seçimlerde çok farklı sonuçlar çıkabilir. Muhalefetin önde gelen partisi Bangladeş Milliyetçi Partisi’nin galibiyeti en önde gelen olasılık gibi dursa da, geçtiğimiz sene terör örgütü sınıflandırmasından çıkarılan tekfirci Cemaat-i İslami Partisi de seçimlerde öne geçebilir. İsyanın ilk öncü darbelerini yapan işçi sınıfının da isyan sırasında en önde olan ve demokratik haklarını talep eden gençliğin de kendi siyasi programına sahip kitlesel bir partisinin olmaması, önümüzdeki süreçte halkın sorunlarına çözüm bulmanın çok zor olacağına işaret ediyor. Ülkede, komünist gelenekten gelen Bangladeş İşçi Partisi’nin, yıllardır Hasina’nın partisi ile ittifak içinde bulunması, bir devrimci yükselişte öncü rol oynamasını da imkânsız kılıyor.
2008 yılında başlayan Üçüncü Büyük Depresyon ile birlikte dünya genelinde katı olan tüm siyasi yapılar buharlaşmaya devam ediyor. Bir yandan emperyalist merkezlerde yaşanan büyük siyasal kırılmalar ve diğer yandan eli kanlı, düşmez denilen diktatörlerin ardı ardına devrilmeye devam etmesi gözlerimizin önünde yaşanıyor. Daha kısa süre önce Kenya, Sri Lanka, Sudan ve şimdi Bangladeş’te yaşananlar bize güncel siyasi görevimiz hakkında güçlü bir işaret veriyor: devrimi göreceğiz, zaferini hazırlayalım.
Bu yazı Gerçek gazetesinin Eylül 2024 tarihli 180. sayısında yayınlanmıştır.
