Merkez Bankası rezervleri artıyor: Ekonomi iyiye mi gitmeye başladı? Yoksa yağmurdan kaçarken doluya mı tutuluyoruz?

Geçtiğimiz Mart ayında eksi 65 milyar dolar olan Merkez Bankası SWAP hariç net rezervleri iki ayda artıya geçti. Merkez Bankasının rezervleri dövizle dolmaya devam etti ve son olarak 12 milyar doları aştı. Ne güzel değil mi? Hayır değil! Güzel değil! İyi değil! Hiç iyi değil! Mart ayında Türkiye ekonomisi dış ödemelerini yapamayacak duruma doğru yani uçuruma doğru ilerlemekteydi. Sonra izlenen ekonomi politikası bu uçurumun kenarından Türkiye’yi aldı ama şimdi başka ve daha derin bir uçurumun kenarına getirdi. Ya da başka bir ifadeyle yağmurdan kaçarken doluya tutuluyoruz.

SWAP hariç net rezervlere bakılmasının sebebi, SWAP’ların belirli bir vadede tekrar Türk lirasına dönüştürülmesi için sözleşme yapılmış olan döviz varlıklarını ifade etmesindendir. Yani SWAP’lar ödünç dövizdir. Şimdi SWAP haricinde merkez bankasında döviz birikiyor. Bunlar ödünç değil. Daha iyi değil mi? Hayır daha kötü? SWAP’ların Türk lirasına dönüşünün hangi vadede olacağı bilinmektedir. Şu anda Merkez Bankası rezervlerinde biriken dövizler ise her an buharlaşıp uçabilir. Böyle bir buharlaşma için döviz kurlarında ani bir dalgalanma yeterli olacaktır.

Çünkü bu rezervler Carry Trade dediğimiz ticari işlemler vasıtasıyla Türkiye’ye gelen dövizlerden oluşuyor. Bu dövizler, Türk lirasına yüksek faiz veren ve döviz kurunu büyük oranda sabit tutan para politikası sonucunda ülkeye giriyor. Örneğin ABD’de faiz oranı yüzde 5, Türkiye’de yüzde 50. Yuvarlak olarak 1 doların da 30 lira olduğunu varsayalım. ABD’den 100 bin dolar kredi alıp 3 milyon liraya dönüştürüp Türkiye’de faize yatırırsanız bir yılda bu para 4,5 milyon lira olur. Bir yılın sonunda ABD’deki bankaya 5 bin dolar faiz ödenmesi gerekiyor. Bir yıl sonunda dolar/lira kurunun 42’nin altında olduğu her senaryoda 4,5 milyon lirayı dolara çevirdiğinizde 5 bin dolardan fazla gelir elde edersiniz ve oturduğunuz yerden para kazanmış olursunuz. Japon ev kadınlarının uluslararası döviz yatırımları meşhurdur. Gerçekten de Japonya gibi faiz oranlarının sıfır olduğu bir ülkede iseniz bu ülkeden kredi alıp Türk lirasına yatırarak büyük kazançlar elde edebilirsiniz.

Şu ya da bu sebeple Türkiye’de döviz kurları yeniden yükselmeye başladığı anda kazancı azalan yatırımcı sıcak parayı geri çekecek, Türkiye’ye yağmur gibi yağan dövizler aynı hızla buharlaşıp uçacaktır. Bu olursa ne mi olur? 2001 krizi gibi olur! Her zaman olduğu gibi para babaları kendilerini kurtarır, faturayı ödemek de işçi sınıfına ve emekçi halka düşer.

Bu yazı Gerçek gazetesinin Ağustos 2024 tarihli 179. sayısında yayınlanmıştır.